İNCİRİN AKDENİZ’DEKİ YOLCULUĞU-III

Halkın Temel Gıdasından Piyasadaki Metaya: İncir

22 Eylül 2018 Cumartesi

İzmir Sanat-Kültürpark Saat 15.00

İzmir Akdeniz Akademisi olarak, zeytin, üzüm ve buğdaydan sonra incirle devam ettiğimiz yolculuğumuza, üçüncü konferansımızla devam ediyoruz. Akdeniz’in önemli tarımsal ürünlerinden biri olan incir, hem tarihsel süreçte hem de günümüzde her zaman gündemde olmuştur. Bu konferansımızda, Akdeniz’deki incir hikayelerine ve XIX. yüzyıl sonu XX. yüzyıl başlarında incirin, hasattan pazara kadar olan yolculuğuna tanıklık edeceğiz. Moderatörlüğünü Prof. Dr. Alp Yücel Kaya’nın yapacağı konferansımızın konuşmacı ve konu başlıkları şöyledir:

İhmal Edilmiş Bir ‘Süper Gıda’: Osmanlı Akdeniz’inde İncir Hikayeleri

Elias KOLOVOS [Doç. Dr., Girit Üniversitesi-Akdeniz Araştırmaları Enstitüsü Tarih ve Arkeoloji Bölümü-FO.R.T.H.-Yunanistan]

Yakın tarihli bir çalışmamda Akdeniz ekonomisini, bir ‘bahçe ekonomisi’ olarak inceledim. Akdeniz ikliminin çevresel risklerine karşı, Akdeniz’in adaları ve kıyılarının yoksul kesimlerinin geçimleri, vergi tahsildarları tarafından kolayca vergilendirilemeyen ürünlere dayanıyordu. O yoksul kesimlerin; küçük sebze bahçeleri [bostan] ve evlerinin kapısının hemen dışında kurdukları bahçelerde yetiştirdikleri ürünler, hayatta kalmak için zayıf fakat istikrarlı bir beslenme çemberi oluşturuyordu. Yapacağım konuşmamda; Ege adaları ve kıyılarıyla ilgili Osmanlı kaynaklarındaki ‘incir’ ve ‘incir hikayeleri’yle birlikte, Osmanlı döneminde uygulanan ya da benimsenen beslenme uygulamaları rolünün yanı sıra, Akdeniz ölçeğinde bu ürünün pazar alanları için meta olarak farklı rollerini ele alacağım.

Elias KOLOVOS Kimdir?

Aristoteles Üniversitesi Tarih Bölümü’nü bitiren Kolovos, doktorasını Osmanlı Tarihi alanında yaptı. Halen, Girit Üniversitesi Tarih ve Arkeoloji Bölümü’nde öğretim üyesi olan Kolovos, misafir öğretim üyesi olarak İstanbul Boğaziçi Üniversitesi, Ecole Pratique des Hautes Etudes ve Princeton Üniversitesi Hellenic Studies’te dersler verdi. İngilizce, Fransızca ve Türkçe bilen Kolovos’un dört kitabı ve kırkın üzerinde yayınlanmış makalesi bulunmaktadır. Araştırma alanları daha çok, Akdeniz ekonomik tarihi ve adalar tarihidir.

Hasattan Pazara İncir [1850-1925]

Erkan SERÇE [Dr. Öğretim Üyesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitim Bölümü Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı]

Batı Anadolu’nun en önemli tarımsal ürünlerinden biri olan incir, aynı zamanda yarattığı ticaret hacmiyle bölge insanının temel gelir kaynaklarından birini oluşturmuştur. Özellikle Yaz aylarında başlayan ve Sonbahar mevsiminin sonlarına kadar devam eden süreçte, toplanmasından, ihracat merkezi olan İzmir’e nakline, işlenip ihraç edilecek hale getirilmesine değin binlerce insan için temel geçim kaynağı haline gelir. Özellikle 1850’lerden itibaren bölgede kalkınmasında temel rol oynayan incir, kar hadlerini yükseltmek isteyen ticaret burjuvazisiyle, yukarıda aktardığımız süreçte yer alan üreticiler ve emekçiler arasında tartışma ve spekülasyon konusu olmuştur. Bu nedenle Cumhuriyet dönemine kadar, aynı üzümde olduğu gibi İzmir Ticaret Borsası’nın işlemlerine dâhil edilememiştir. 1900’lerden itibaren konuyla ilgili ticaret burjuvazisi, üreticiler ve zayıf da olsa emekçiler aralarında örgütlenerek, incir dünyasında daha güçlü bir şekilde yer almaya çalışmışlardır.

Konuşmamda, incirin 1850-1925 yılları arasındaki süreçte, üretici, ticaret burjuvazisi ve emekçiler için ne ifade ettiği ele alınırken, İzmir’in kentsel olarak bu ilişkiler ağından nasıl etkilendiği de sorgulanacaktır.

 Erkan Serçe Kimdir?

Ege Üniversitesi Tarih Bölümü mezunu olan Serçe, yüksek lisans ve doktorasını Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde yaptı. Otuzdan fazla makalesi ve ondan fazla kitabı olan Serçe’nin araştırma alanı, İzmir tarihidir. Karşıyaka Tarihi, Tanzimattan Cumhuriyet’e İzmir’de Belediye, Eski İzmir’den Anılar, 120. Yılında İzmir Ticaret Borsası Tarihi kitaplarından bazılarıdır.

Moderatör: Doç. Dr. Alp Yücel Kaya Kimdir?

[Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi/ İzmir Akdeniz Akademisi Bilim Kurulu Üyesi ve Tarih Koordinatörü]

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ekonomi Bölümü lisans ve yüksek lisans mezunudur. 2005 yılında Ecole des hautes en science sociales’de [Paris] doktorasını tamamladı. 2006-2013 yılları arasında, İstanbul Teknik Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü’nde görev yaptı. 2013 yılından bu yana Ege Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi’dir. Araştırma ve çalışmalarını; XVIII. ve XXI. yüzyıllar arasında Fransa, Balkanlar ve Doğu Akdeniz’de iktisat düşünce tarihi ve iktisat tarihi alanlarında tarımsal dönüşüm ve mülkiyet ilişkilerinin çatışmalı dünyasına yoğunlaştırmıştır.