İzmir Büyükşehir Belediyesi Akdeniz Akademisi tarafından düzenlenen “Tasarım Toplantıları – I”  12 Nisan 2013 tarihinde Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde  gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü Akdeniz Akademisi Yönetim Kurulu, Bilim Kurulu Üyesi ve Tasarım Koordinatörü, Yaşar Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof.Dr. Tevfik BALCIOĞLU’nun yaptığı toplantıya;  “mimarlık, iç mimarlık, peyzaj mimarlığı, şehir ve bölge planlama, endüstriyel tasarım,  moda tasarımı, tekstil, grafik tasarımı, reklam, sanat, medya ve iletişim konusunda çalışan akademisyenler, tasarımcılar ile Mimarlar Odası İzmir Şubesi, Peyzaj Mimarları Odası İzmir Şubesi, Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu İzmir Şubesi, İzmir Reklamcılar Derneği” temsilcilerinden oluşan 26 kişi katıldı.

Toplantıda, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin son 4 yıl içerisinde tasarım alanında gerçekleştirdiği çalışmalar konusunda genel bir bilgilendirme yapan Tevfik BALCIOĞLU; çalışmaların 2009 yılında Kültür Çalıştayı ile başladığını, çalıştayın sonucunda “İzmir’in tasarım kenti ve bunun yanı sıra Akdeniz’de bir tasarım merkezi” olması beklentisinin vurgulandığını belirtti. Kültür Çalıştayı sonrasında bu hedefe nasıl ulaşılabileceği, yaratıcı sektörlerin saptanması, bu sektördeki sorunlar, yenilikçi fikirlerin nasıl geliştirilebileceği sorularına yanıt bulabilmek için, katılımcı bir anlayışla, 2011 yılı Mayıs ayında bir tasarım forumu düzenlendiğini anlatan BALCIOĞLU; bu fikirleri hayata geçirecek bir mekanizmaya dönüşmesi için bir kent akademisi kurulmasının gerektiğinin dile getirildiğini hatırlattı. Bu amaçla, İzmir Akdeniz Akademisi’nin İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde bir müdürlük olarak kurulması konusunda çalışmalar başlatıldığını ve Mart 2011’de Akdeniz Akademisi’nin kurulduğunu ifade etti. Akademinin farklı fikirleri, projeleri hayata geçiren bir platform olarak işlev görecek bir örgütlenme yapısıyla,  Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi girişinde bulunan XIX. yüzyıldan kalma eski troleybüs atölyesinde çalışmalarına başladığını belirtti. BALCIOĞLU konuşmasına şöyle devam etti;

“Akademi; tarih, tasarım, ekoloji ve kültür sanat konularında çalışmalarını gerçekleştirmektedir. İzmir’i Akdenizli bir kent olarak konumlandırmak için Akdeniz’in tarihini bilmemiz gerektiği anlayışından yola çıkarak; tarih konusunda Prof.Dr. İlhan TEKELİ ve Prof.Dr. Halil İNALCIK’ın Onursal Başkanlığında çalışmalar gerçekleştiriliyor. Diğer bir çalışma alanı ise tasarım. Bu konuda çalışmalar yapmak adına bugünkü toplantı düzenlendi. Akademinin üçüncü ayağı ekoloji: ekolojik bir yapılaşma ve organik tarım anlayışının İzmir’de ön plana çıkarılması stratejisinin parçası olarak, çalışmalar Prof. Dr. Ayşe FİLİBELİ koordinatörlüğünde yapılıyor. Kültür sanat konusu ise Doç. Dr. Serhan ADA’ya teslim edilmiş durumda. Tüm bu çalışmalar Ali SABUKTAY’ın Genel Koordinatörlüğünde yürütülüyor.

Bugün Tasarım konusunda iki gündemimiz var: biri İzmir’i bir tasarım kenti yapmak, diğeri de İzmir’i Akdeniz’de saygın bir tasarım merkezi düzeyine taşımak. Doğal olarak, Akdeniz’de İzmir’i bir yere getirebilmek için önce yerelde çalışmalar başlatılmalıdır. Bu çerçevede baktığımızda, bir kenti tasarım kenti yapabilmek çok boyutlu ve kapsamlı bir yaklaşım gerektirir. Tasarım pratiğini, bilincini, bilgisini, etkinliklerini ve kentin tasarım donanımını geliştirmek en önemli adımları oluşturur. İşe var olan tasarım pratiklerini geliştirmekle başlamak sağlam temeller kurmak için elzem gözüküyor. Her kentte az ya da çok, iyi ya da kötü yaratıcı endüstriler yer almaktadır. İzmir’in önde olduğu gelinlik sektörü, mobilya, elektronik gibi alanları bulunuyor. İkinci olgu kentin tasarım bilincini geliştirmek. Bunun için tasarım eğitim programlarına değinebiliriz ve kentlinin iyi tasarım anlayışını ve algısını bir üst düzeye nasıl taşıyabileceğimizi sorgulamalıyız. Üçüncü nokta tasarım bilgisi.  Bir kent sadece tasarım üreterek tasarım merkezi haline gelemez, tasarım bilgisine de katkıda bulunacak girişimlerde bulunması, tasarım düşüncesi üretmesi de gerekir. Üniversitelerde tasarım fakültelerinde var olan bu pratikler nasıl geliştirilebilir, yaygınlaştırılabilir ve tüm bunları bir arada toplanabilecek, dördüncü temel unsur, yani tasarım etkinlikleri nasıl organize edilebilir? Beşinci nokta, yani kentin belediye açısından tasarımla donatılması meseli ayrıca düşünmeyi gerektirecek bir önem taşır.

Bizler bu sayılan  alanlarda nasıl projeler üretebiliriz, bu projeleri kimler hayata geçirebilir, bu projeler için Akdeniz Akademisinden nasıl bir destek sağlanmalıdır gibi konularda sizlerin görüşlerini alacağız.  Temsilcilerinin burada olmadığı sektörler olabilir, bu konuda da ilerleyen toplantılarda o sektörleri davet edebilmek için önerilere açığız. Danışma grubumuz sabit değil, genişleyen, değişen ve dönüşen organik bir grup olmalıdır. Farklı çalışma birimleri kurabiliriz, sonraki toplantılarda daha net bir yol haritası çizilecek, eylem ve etkinlik alanları, projeleri belirlenecektir. Bu bağlamda İzmir Akdeniz Akademisi bir platformdur. Amacı var olan potansiyeli harekete geçirmektir, tasarım çalışmalarını geliştirmektir. İzmir’deki tasarımcılara sahip çıkmak, fikirlerinin değerlendirilmesini, hayata geçirilmesini sağlayacak bağlantıları, mekanizmaları oluşturarak onlara destek verebilmektir.”

BALCIOĞLU; Toplantı sonunda katılımcıların önerilerini ve gündeme getirdikleri projeleri ise aşağıdaki gibi özetledi:

İzmir Büyükşehir Belediyesinin tarafından gerçekleştirilen Kıyı Tasarım “İzmir/Deniz” projesi gibi katılımcı bir anlayışla Konak’tan Kadifekale’ye uzanan bölge için İzmir Tarih Projesi çalışmaları başlatılmıştır.  Bu proje ile gündeme gelen Tasarım Bölgesi için Azizler Sokağı’nın tasarımcılar sokağına dönüştürülmesi önerisiyle, yeni mezunlara, dünyada örnekleri görüldüğü gibi, geçici süreyle çalışma, üretme ve işlerini sergileme mekanları sağlamak üzere sanat, tasarım ve zanaatı buluşturacak bir proje düşünülmektedir.

Tasarım bilinci konusunda eğitimcilerle çalışmak ve her yaş grubuna, hatta ilköğretim öncesi çocuklara ulaşmak üzere projeler gerekmektedir. Tasarımcılarla üretim sektörünün ve sanayicilerin daha sık buluşması sağlanarak süreçler hızlandırılmalıdır. Türkiye’de bazı tasarımcılar tasarladıkları ürünleri bireysel çabalarla ve talebe göre üreterek, bizzat kendileri satmaktadır. Bu özgün durumu desteklemek amacıyla, tasarımcılarla sadece sanayicileri değil küçük ölçekteki üreticileri ve imalathaneleri de buluşturacak bir network oluşturma fikri önemlidir. Yaratıcı endüstriler envanter çalışması İzmir’in tasarım profilini netleştirmesine ve bir network oluşturmada esas olacaktır. Daha akademik bir konu olan tasarım bilgisini nasıl üst noktaya taşıyabiliriz sorunsalı ise, sadece etkinlik yaparak veya bilinci yukarıya taşıyarak değil, tasarım bilgisini de üst düzeye çekecek, düşünce-tartışma platformları, ortamları, medya ve iletişim ağları oluşturularak çözümlenebilir.

İzmir’de bazı sektörler sınırları zorlayan sektörlerdir ve bu sektörlerin talepleri diğerlerinden daha farklıdır. Örneğin gelinlik sektörü; bu sektörün talebi ‘İzmir dünyada nasıl bir gelinlik tasarım merkezi olabilir?’ şeklindedir, Türkiye’de gelinliğin %75’i İzmir’de üretiliyor, fakat dünya ölçeğinde nerede duruyoruz, haute couture düzeyine nasıl gelebilir, bunu nasıl geliştirebiliriz?

Burada bir başka stratejiye ihtiyaç vardır farklı talepler için farklı çalışma grupları ve değişik yapılaşmalarla, kurullar, mekanizmalar düşünmelidir. İlerleyen toplantılarda daha somut adımlar atmak üzere Akademi platformunda oluşacak kurullarla tasarım konusunda İzmir’e dair bir yol haritası çizilmeli ve fikirler hayata geçirilmelidir.