YENİ DÜNYA ÜRÜNLERİNİN AKDENİZ’DEKİ YOLCULUĞU -I

27 Nisan 2019 Cumartesi / Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi / Saat: 14.00

İzmir Akdeniz Akademisi, İzmir tarihini Akdeniz perspektifiyle ele aldığı çalışmalar kapsamında yaklaşık dört yıldır, Akdeniz’in tarihsel anlamda da öneme sahip çeşitli tarım ürünlerini konferans dizileriyle ele alıyor. ‘Zeytin’, ‘üzüm’, ‘buğday’ ve ‘incir’i konu aldığımız konferans dizilerinden sonra, bu konferansımızda, XVIII. yüzyıldan itibaren Osmanlı topraklarına giriş yapan Amerikan menşeili ürünleri, bu ürünlerin tüketimi ve pişirme teknikleri Akdeniz’in mutfak tarihiyle birlikte düşünülerek ele alınacaktır. Moderatörlüğünü İzmir Akdeniz Akademisi Bilim Kurulu Üyesi ve Tarih Koordinatörü Prof. Dr. Alp Yücel Kaya’nın yapacağı konferansın konuşmacıları ve konu içerikleri şu şekildedir:

YENİ DÜNYA’DAN OSMANLI TOPRAKLARINA ÜRÜN GÖÇÜ

Arif BİLGİN-[Prof. Dr. Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü] Bu konuşmada, Amerikan menşeili ürünlerin özellikle Osmanlı topraklarında ne zaman görülmeye başlandığı konusu ele alınacaktır. Osmanlı topraklarında ‘Yeni Dünya’ ürünleri ilk defa, XVII. yüzyılın sonlarında görülmeye başlandı. Bir sonraki yüzyıldan itibaren, trafik yoğunlaştı. Ürün göçleri, Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışına kadar devam etti. Bu konuşma; domates, biber, fasulye, patates gibi Türk mutfağını çok etkileyen ürünlerin Osmanlı topraklarına girmesi ve yaygınlaşması üzerinde yoğunlaşacaktır.

Arif BİLGİN kimdir? 1989 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. 1990-1993 yılları arasında, Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nde [BOA] çalıştı. 1993’de Celal Bayar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne geçiş yaptı. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne bağlı olarak yürüttüğü yüksek lisan tezini, 1994 yılında tamamladı. Kasım 2000’de, aynı enstitüye bağlı iktisat tarihi bilim dalında, doktorasını bitirdi. 2003 yılında Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi’ne Yrd. Doç. olarak atandı. Halen Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne bağlı, Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyet Tarihi Anabilim Dalı Başkanlığı’nı yürütmektedir. Osmanlı Saray Mutfağı [1453-1650] ve Osmanlı Taşrasında Bir Maliye Kurumu: Bursa Hassa Harç Eminliği başta olmak üzere yayınlanmış birçok akademik çalışması bulunmaktadır.

İSTANBUL MUTFAĞINDA ‘YENİ DÜNYA’ BİTKİLERİ: DOMATES, BİBER, PATATES

Özge SAMANCI-[Doç. Dr. Özyeğin Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü] Konuşmamda, XVIII. yüzyıldan itibaren Osmanlı topraklarına giren Amerikan menşeli domates, biber, fasulye, kabak, mısır, patates gibi bitki kökenli gıdaların tüketimi, XIX. yüzyıl ve XX. yüzyılın başlarında İstanbul’da yayımlanan, Osmanlı Türkçesi ve Ermeni harfli yemek kitapları aracılığıyla irdelenecektir. XVIII. yüzyıla ait yemek risaleleri, 1844-1928 yılları arasında yayımlanmış yemek kitapları incelendiğinde, Amerikan kökenli bu gıdaların  tüketiminin zaman içinde yavaş yavaş yaygınlaştığı ve bir zamanlar egzotik olarak görülen bu yiyeceklerin tüketiminin özellikle İstanbul’un işgali gibi yokluk dönemlerinde arttığını söylemek mümkündür. ‘Yeni Dünya’ bitkilerinin Osmanlı-Türk mutfağında hangi pişirme teknikleriyle dönüştürüldüğü, Akdeniz coğrafyasının mutfak tarihiyle birlikte düşünülerek yorumlanacaktır.

Özge SAMANCI kimdir? Osmanlı ve Türk mutfak kültürü üzerine araştırmalar yapan, yemek tarihçisidir. Lisans [1998] ve yüksek lisansını [1998], Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nde, doktora derecesini [2009] Sosyal Bilimler Enstitüsü Paris’te EHESS [Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales] yapmıştır. Doktora tezini, “19. Yüzyıl İstanbul Mutfak Kültürü” üzerine hazırlayan Samancı, 2003-2017 yılları arası Yeditepe Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü’nde, ‘Yemek Kültürü ve Tarihi’ alanında dersler vermişti. Halen, Özyeğin Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü’nde bölüm başkanı olarak görev yapmakta ve ‘Yemek Kültürü ve Türk Mutfak Kültürü Mirası’ alanlarında dersler vermektedir. Food&History, Yemek ve Kültür dergilerinin yayın kurulu üyesidir. Sharon Croxford’la birlikte 19. Yüzyıl İstanbul Mutfağı ve editörlüğünü yaptığı Türk Mutfağı gibi kitaplara imza atan Samancı, yemek tarihçiliği alanında “Food Studies In Ottoman-Turkish Historiography” [in Writing Food History: A Global Perspective 2012]; “Avrupa’da ve Türkiye’de Yemek Tarihçiliğine Kısa Bir Bakış” [Yemekte Tarih Var Yemek Kültürü ve Tarihçiliği 2013] gibi birçok kitap bölümleri yazmıştır. Son olarak Fransa’da, 19. Yüzyıl İstanbul Mutfağı üzerine La Cuisine d’Istanbul au 19e siècle [PUFR 2015] adlı kitabı yayımlanmıştır.

Moderatör: Alp Yücel Kaya kimdir? [Prof. Dr. Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi/ İzmir Akdeniz Akademisi Bilim Kurulu Üyesi ve Tarih Koordinatörü] Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ekonomi Bölümü lisans ve yüksek lisans mezunudur. 2005 yılında Ecole des hautes en science sociales’de [Paris] doktorasını tamamladı. 2006-2013 yılları arasında, İstanbul Teknik Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü’nde görev yaptı. 2013 yılından bu yana Ege Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi’dir. Araştırma ve çalışmalarını; XVIII. ve XXI. yüzyıllar arasında Fransa, Balkanlar ve Doğu Akdeniz’de iktisat düşünce tarihi ve iktisat tarihi alanlarında tarımsal dönüşüm ve mülkiyet ilişkilerinin çatışmalı dünyasına yoğunlaştırmıştır.